از درگیری و جنگ به بچه ها نگویید - مجله ایرکا

گوهریسنا انزانی-متخصص روانشناسی بچه ها و نوجوانان در گفت وگو با خبرنگاران، گفت: به طور کلی شنیدن اخبار حوادث غیرمترقبه مانند سقوط هواپیما، درگیری، خشونت و ... موجب صدمات جسمی و روانی جبران ناپذیری در جامعه می شود و می تواند افراد جامعه را دچار مسائل اجتماعی و اختلالات روانی کند. امکان دارد این اختلالات افراد را در معرض آسیب جسمی، روانی و روحی قرار دهد که این آسیب ها می تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم آنها را درگیر کند.

وی با بیان اینکه قرار دریافت در معرض اخبار منفی و ناراحت کننده یا رویداد آسیب زا باعث می شود اختلالات روانی در افراد شدت گیرد، گفت: هفته های گذشته اخبار منفی زیادی را شاهد بودیم اما در این میان برخی افراد بودند که هنگام بروز حوادث شروع به اظهارنظر و ترویج شایعه کردند. شایعات و گزارش های تایید نشده ، اخباری هستند که به تعریف و تبیین شرایط های مبهمی که به صورت دو پهلو ظاهر می شوند، کمک می کند، این درحالیست که هنگام بروز حوادث مختلف، افراد با پیگیری اخبار و رسانه ها سعی دارند اضطراب ناشی از این اخبار را از خود دور و از تنش ها و اضطراب های درونی، خود را محافظت کنند.

وی اعلام نمود: در جریان انتقال اخبار، تغییر شکل گوناگونی در آن اتفاق می افتد و مردم مشتاق شنیدن آن هستند اما به دلیل اینکه نمی توانند آن را از منبع موثقی دریافت کنند، به شبکه های اجتماعی که مکانی مناسب برای پیگیری اخبار منفی و شایعات است جذب می شوند. شنیدن این اخبار برای بچه ها بیشترین میزان آسیب را به همراه دارد، زیرا آنها ظرفیت ذهنی و شناسایی مفاهیم را ندارند چراکه درک انتزاعی وقایع و پیامد اتفاقات برای آنها در حد تعادل رشد نکرده است.

این روانشناس با تاکید بر اینکه بچه ها در برابر اخبار منفی بیش از بزرگسالان از نظر روانی دچار آسیب می شوند، شرح داد: اخبار و شایعات منفی می تواند در بچه ها به صورت انجام بازی های خشن و تکراری بروز یابد، آنها در این حالت رویاهای مکرر ناراحت کننده که محتوا و عواطف آنها در رابطه با رویدادهای آسیب زا هستند دارند که این رفتارها در دوران بزرگسالی آنها نیز قابل مشاهده خواهد بود. بازآفرینی رویدادهای خاص در جریان بازی های بچه ها نیز از جمله واکنش آنها نسبت به اخبار منفی و شایعات است که می تواند موجب آشفتگی های روانی شدید و طولانی در رویارویی با نشانه های درونی یا بیرونی که شبیه جنبه ای از رویدادهای آسیب زا است، دیده شود.

این متخصص روانشناسی کودک و نوجوان تاثیر اخبار منفی بر روان و جسم بچه ها را تشریح کرد و ادامه داد: بچه ها پس از شنیدن اخبار منفی به علت ناتوانی در بروز افکار و هیجانات، خلق شان تغییر می کند که در این حالت ناتوانی در رفتارهای اجتنابی، محدود کردن بازی های خود، کاهش مشارکت در فعالیت ها، پرخاشگری، استرس، افسردگی، اضطراب، ترس ها و کابوس ها در بچه ها شدت می گیرد.

وی ادامه داد: مسائل خواب، گریه های بی اختیار، ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع، فراموشی مزمن، کاهش حافظه و تمرکز، مسائل تنفسی، احساس گناه، افزایش وابستگی، گوشه گیری، ترس از تنها خوابیدن، پرخوابی، استفاده از مواد مخدر، قطع دوره قاعدگی، تحریک پذیری و مسائل جسمانی از جمله ریزش مو در بچه ها و نوجوانانی که اخبار منفی مانند جنگ را از سوی خانواده و جامعه می شنوند شدت می گیرد و درنهایت تکامل جسمی و روانی آنها با تاخیر همراه خواهد بود و همچنین رفتارهای خصمانه و پرخاشگرانه در آنها به شدت می یابد.

باتوجه به اینکه بچه ها زیر 7 سال قادر به درک و و شناسایی مفاهیم انتزاعی مانند خشونت و جنگ نیستند این روانشناس به والدین توصیه کرد تحت هیچ شرایطی در رابطه با این مسائل ذهن کودک خود را درگیر نکنند. حتی در بچه ها 7 تا 18 ساله که درک انتزاعی آنها در حال شکل گیری است نیز درکی از پیامدهای این اتفاقات ندارند و درنهایت اختلالات روانی مذکور در آنها بروز می یابد، لذا از والدین تقاضا می شود درباره اتفاقات ناخوشایند مانند آنچه ذکر شد از نظر فکری، احساسی و جسمانی خود را به تعادل برسانند و اگر ترس و اضطرابی در درون فکر خود مشاهده می کنند با مشاور موضوع را مطرح کنند تا بتوانند با کنترل بر افکار، از سلامت روانی خود و خانواده محافظت کنند.

انزانی تاکید کرد: اختلالات استرس پس از ضربه های روانی اغلب پیش رونده بوده و تا سرانجام عمر همراه فرد باقی می ماند. در حال حاضر بسکمک از بچه ها به اینترنت دسترسی دارند و این موضوع باعث می شود که خود آنها نیز به طور مستقیم اخبار منفی را پیگیری کنند که این پیگیری اثرات جبران ناپذیرتری به دنبال دارد، لذا در این شرایط توجه به صحبت ها و بیان افکار بچه ها و نوع بازی های آنها و حمایت همدلی والدین می تواند از آسیب های احتمالی پیگیری اخبار توسط بچه ها و نوجوانان جلوگیری کند.