گروه بریکس ظرفیت ها چالش ها - مجله ایرکا

آنچه که باعث توجه دقیق سایر بلوک های قدرت و صاحب نظران بین المللی به بریکس شد به ظرفیت های این غول نوظهور بازمی گشت که علاوه بر در برگرفتن بیش از 40 درصد جمعیت جهان ، بین 25 تا 28 درصد اقتصاد جهان را نیز شامل می شد .

گروه بریکس با چنین ظرفیت های منحصر به فرد بخشی از اهداف خود را اصلاح نظام حکمرانی جهانی برای افزایش نقش و سهم بازارهای نوظهور اعلام کرد 0اهدافی که به سرعت حساسیت بلوک های رقیب نظیر اتحادیه اروپا، ژاپن و بیش ازهمه آمریکا را براتگیخت0بریکس که به نوعی رقیب گروه 7 در عرصه معادلات اقتصاد بین الملل محسوب می گردد با برگزاری نشست های منظم و مصوباتی در زمینه تعامل بیشتر اعضا برای دستیابی به واحد ارزی مشترک با هدف دلار زدایی در معاملات جهانی و تاسیس بانک توسعه به بلوکی مجذوب کننده برای بسکمک از کشورها تبدیل شده است 0نشانه های این مجذوب کنندهیت به علاقمندی بسکمک از کشورها برای ورود به این باشگاه قابل رصد است چنان که هم زمان با برگزاری نشت سران بریکس در ژوهانسبورگ و بنا به اعلام مقامات آفریقای جنوبی بیش از 40 کشور برای عضویت در این ائتلاف فراقاره ای ابراز علاقه کرده اند 0 در بین کشورهای علاقمند برای عضویت در بریکس به آرژانتین، جمهوری اسلامی ایران،مصر،عربستان و اندونزی می توان اشاره کرد0هرچند قدرت های نوظهور بریکس از ظرفیت ها و پتاسیل های فراوانی به لحاظ ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی برخوردارند و دو عضو دائم شورای امنیت یعنی چین و روسیه به آن ضریب قدرت سیاسی می دهند اما به نظر می رسد این بلوک نیرومند با چالش هایی نیز روبرو است 0 بخشی از چالش های مطرح شده در مورد بریکس به جوسازی ها و سنگ اندازی های آمریکا باز می گردد که با القا رقابت بین چین و هند سعی دارد با اختلاف افکنی بین اعضای بریکس انسجام سازمانی این بلوک نوظهور را تضعیف کرده ،مانع وحدت و همراهی بیشتر بین اعضا بریکس گردد0 برای مثال بلومبرگ اخیرا نوشت این باشگاه برای چین و هند به مقدار کافی بزرگ نیست.

اختلاف نظر بین کشورهای گروه بریکس نسبت به پذیرش اعضای تازه دومین چالش این بلوک مالی است 0برخلاف تاکید چین برای توسعه دایره نفوذ بریکس و تسهیل پذیرش اعضای تازه به نظر می رسد برزیل و هند با رویکرد پرشتاب چین چندان موافق نیستند ،به عبارتی بهتر چین در پی توسعه نفوذ بریکس و اعضا برای مقابله با هژمونی آمریکاست موضوعی که برزیل بنا به ملاحظاتی موافق آن نیست البته لولا داسیلوا رئیس جمهور برزیل این گزارش رویترز را رد کرد و گفت برزیل از پیوستن کشورهای بیشتر به گروه بریکس حمایت می کند.با وجود اعلام موضع رئیس جمهور برزیل به نظر می رسد هند همچنان نسبت به افزایش اعضای بریکس محتاط است .

سومین چالش به نخبه گرایی سازمانی باز می گردد که بیشتر سازمان های بین المللی و منطقه ای اعم از سیاسی ،مالی و نظامی با آن روبرو هستند 0به اعتقاد کارشناسان در سا،زمان هایی که چند کشور قدرتمند با کشورهای کوچک گردهم آمده ، عضو یک سازمان هستند به همان مقدار که عضویت و حضور قدرت های بزرگ به آن سازمان یا بلوک وزن می دهد به همان مقدار از قدرت مانور کشورهای کوچک عضو سازمان می کاهد ، چالشی که با توجه قدرت بزرگ مالی چین و فاصله اش با سایر اعضا ، ضمن این که به بریکس وزن می دهد در عین حال جایگاه ویژه ای به پکن در تصمیم گیری های بریکس اعطا کرده است 0 در چنین وضعیتی ورود کشورهای دارای پتانسیل منطقه ای و فرا قاره ای می تواند با متوازن ساختن معادلات درون سازمانی به رفع این چالش کمک نماید 0برای مثال همان گونه که پیوستن کشورهای نظیر ایران به عنوان قدرت منطقه ای به شانگهای نخبه گرایی چین و روسیه در این سازمان را تعدیل خواهد نمود در مورد بریکس نیز ورود کشورهایی همچون اندونزی؛ مصر ، ایران و عربستان نه تنها بر وزن و جایگاه بریکس خواهد اضافه کرد که به توازن تصمیم گیری های این بلوک برای پیشبرد اهدافش بویژه تقویت چند جانبه گرایی در عرصه بین المللی کمک خواهد نمود 0علاوه بر این در پرتو ورود قدرت های منطقه ای برخی رویکردهای رسانه ای هدفمند دال بر این که یک یا دو عضو بریکس در این ائتلاف فرا قاره ای همه کاره هستند نیز تصحیح خواهد شد.

دکتر مراد عنادی کارشناس ارشد مسائل بین الملل