امیرکبیر و ماجراهای راه اندازی روزنامه وقایع اتفاقیه ، نام دوم روزنامه وقایع اتفاقیه چه بود؟ - مجله ایرکا

خبرنگاران- بهاره خسروی :وقایع اتفاقیه در تاریخ مطبوعات ایران سومین روزنامه، پس از روزنامه های کاغذ اخبار و زاهر یرادی باهرا، محسوب می گردد که در 18 بهمن 1229 خورشیدی منتشر شد. روزنامه زاهر یرادی باهرا به معنای پرتو نور و روشنایی است که 13 سال بعد از کاغذ اخبار در شهر ارومیه به زبان آسوری از سوی مدیر و آموزگاران مدرسه آمریکایی منتشر می شد.

قصه های خواندنی تهران را اینجا ببینید

روزنامه ویژه مرکز نشینان

روزنامه وقایع اتفاقیه در شماره نخست با نام روزنامه اخبار دارالخلافه تهران منتشر شد. از شماره دوم نامش به وقایع اتفاقیه تغییرکرد. در صفحه اول این روزنامه علامت شیر و خورشید و عبارت اسدالله الغالب نوشته شده و در 2 طرف آن، تصویر 2 درخت چاپ شده بود. امیر کبیر خودش هم در این روزنامه دست به قلم بود و برخی از اخبار داخلی را می نوشت. او بعد از منتشر شدن روزنامه وقایع اتفاقیه، مقرر کرد که روزنامه را به محض چاپ به چاپارخانه ها بفرستند و از آنجا سهم شهرستان ها فوری به مراکز استان ارسال گردد. سهم تهران را هم در دفتر ویژه ای، به نام فردی که معین می کردند به دست او می رساندند.

مدیریت روزنامه را حاجی میرزا جبار نظام المهام معروف به تذکره چی به عهده داشت. مترجمی روزنامه با ادوارد برجیس انگلیسی بود و محرر روزنامه میرزا عبدالله بود که روزنامه را به خط خوش نستعلیق می نوشت. روزنامه در چاپخانه حاجی عبدالمحمد واقع در دروازه دولاب چاپ می شد. این روزنامه محبوب مرکز نشینان در قطع بزرگ، روی کاغذ خوب با خط نستعلیق درشت و هر صفحه در 2 ستون به چاپ می رسید.شیر و خورشید زیر یک طاق هلالی بر صدر صفحه نخست جای می گرفت و در فضای دو طرف طاق، بعد از انتشار چند شماره، معینه های روزنامه نوشته می شد. در طرف راست محل فروش روزنامه و چپ آن قیمت تک شماره، سه ماهه، شش ماهه و یک ساله و قیمت اعلانات چاپ می شد.

در مدت زمان کوتاهی بعد از انتشار این روزنامه امیر کبیر کشته شد و اداره روزنامه به محمدحسن خان صنیع الدوله مترجم دربار، رئیس اداره انطباعات ناصرالدین شاه سپرده شد. به جز اعتمادالسلطنه، بقیه دست اندرکاران و گردانندگان روزنامه، دائما در تغییر بودند.

اجبار اشتراک روزنامه تازه تاسیس

تمام وزرا و مسئولان و مقام های ارشد حتما باید روزنامه وقایع اتفاقیه را خریداری و مطالعه می کردند و داشتن اشتراک آن اجبار بود. مهرشاد کاظمی با اشاره به این موضوع گریزی می زند به کتاب سفرنامه لیدی شیل همسر سفیر انگلیس در سال 1850 میلادی. او درباره محتوا و شرایط اداره روزنامه وقایع اتفاقیه نوشته است: چند ماه پس از ورود ما به تهران از طرف صدراعظم (امیرکبیر) روزنامه ای تأسیس شد که او برای اطمینان بیشتر از اشاعه مطالب آن در مرکز و سایر شهرهای ایران، همه خدمتگزاران دولت و همه افراد متشخص اجتماع را وادار کرد تا این روزنامه را مشترک شوند و اداره امور این روزنامه را نیز به دست یک نفر انگلیسی سپرد. این شخص ادوارد برجیس بود که از زمان ولیعهدی عباس میرزا در ایران اقامت داشت. او اولین چاپخانه ایران را در تبریز راه انداخت.

او در بخش دیگری به وظیفه ادوارد برجیس در روزنامه اشاره می نماید: ترجمه برگزیده ای از اخبار روزنامه های اروپایی را نیز که می توانست برای تنویر افکار مردم ایران مؤثر باشد، بر عهده گرفت. سرمقاله این روزنامه معمولا به قلم خود صدراعظم نوشته می شد. مرد انگلیسی مباشر این روزنامه، وظیفه تهیه روزنامه دیگری را نیز بر عهده داشت که این یکی اصلا دچار سانسور نمی شد و تقریبا مشابه پطرزبورگ گازت مختص مطالعه شاه و وزرای مملکت منتشر می شد و در آن، تمام حوادث سیاسی اروپا که نمی بایستی به نظر عامه برسد همراه با توضیح وقایع و شایعات موجود در مملکت، برای تفریح شاه درج می شد.

به گفته این تهران پژوه، روزنامه وقایع اتفاقیه تاشماره 471 با این نام منتشر شد، اما بعداز آن به روزنامه دولت علیه تغییر نام داد.