جهش عجیب قیمت دام زنده در یک هفته - مجله ایرکا

مرور شرایط قیمت در بازار گوشت قرمز نشان می دهد، اوایل بهمن ماه قیمت یک کیلو گوشت گوسفندی در قصابی های سطح شهر تهران به 450 هزار تومان هم رسیده است. همان مقطع میانگین قیمت دام زنده آن در هر کیلو 126 هزار تومان بود. در آن بازه قیمت گوساله زنده هم در هر کیلو 96 هزار و 100 تومان گزارش شد. بر همین اساس نیز قیمت یک کیلو گوشت گرم گوساله در آن مقطع نزدیک به 300 هزار تومان بود. در همان روز ها بود که مقامات وزارت جهاد کشاورزی خبر از عرضه گوشت منجمد تنظیم بازاری را دادند.

طبق اظهارات بعضی از آن ها قیمت گوشت قرمز به 150 هزار تومان باید می رسید. طبق گفته بعضی دیگر باید قیمت به 180 هزار تومان می رسید. اما بازار راه خود را رفت و قیمت ها کاهش نیافت. عرضه نمایندگان این کالای اساسی می گویند گوشت قرمز تنظیم بازاری صرفا در یک مقطع کوتاه در فروشگاه های زنجیره ای عرضه شد. یکی از فروشندگان کوروش به اعتماد می گوید: در هفته اول اجرای طرح فجر تا فطر، گوشت منجمد تنظیم بازاری آمد، ولی در هفته دوم یعنی هفته آخر بهمن خبری از گوشت قرمز تنظیم بازاری نبود.

یکی از فروشندگان رفاه نیز می گوید، ما گوشت منجمد نمی آوریم، چون کیفیتش خوب نیست، چربی زیاد دارد. گزارش میدانی اعتماد نشان می دهد، افرادی که از فروشگاه های اتکا یا شهروند خرید می نمایند، می توانند تقریبا هر روز هفته گوشت منجمد تنظیم بازاری را ببینند. البته قیمت این گوشت های تنظیم بازاری 150 هزار تومان نیست، بلکه بیش از 200 هزار تومان است.

رشد قیمت دام زنده

طبق آخرین داده ها، میانگین قیمت گوسفند زنده در روز 26 بهمن ماه 148 هزار تومان بود. درحالی که سال گذشته در همین مقطع قیمت گوشت گوسفند زنده به طور میانگین 63 هزار تومان گزارش شد. یعنی میانگین قیمت گوساله هم نسبت به گوسفند زنده در سال گذشته گران تر شده است. در 26 بهمن امسال میانگین قیمت گوساله 145 هزار تومان بوده است. روند قیمت دام زنده را در نمودار های پیوست می توان دید. در این نمودار ها به خوبی معین است که چگونه در هفته اخیر، قیمت دام زنده جهش بی سابقه ای پیدا نموده که روی قیمت نهایی مصرف نماینده تاثیر گذاشته است.

گوشت قرمز از کجا گران شد؟

طبق اعلام کارشناسان مالی، بازار خوراکی ها مثل سایر بازار ها تابع سه نوع تورم است. بر همین اساس بازار گوشت از این روند مستثنی نیست. اما این سه نوع تورم چیست؟ تورم ناشی از فشار تقاضا، تورم ناشی از فشار هزینه و تورم ساختاری. تورم ساختاری یعنی افراد انتظار دارند که نرخ تورم فعلی نرخ رشد فعلی قیمت در آینده نیز ادامه پیدا کند، بر اساس همین انتظار هم قیمت رشد می نماید. اما تورم ناشی از هزینه چیست؟

تورم ناشی از هزینه به رشد هزینه فراورینماینده یعنی دامدار برمی گردد، هزینه خوراک دام، هزینه انرژی و ... باعث می گردد قیمت نهایی دام زنده از جمله گاو و گوساله و بز و بره رشد کند. رشد بهای فراوری مستقیم بر رشد قیمت در بازار نهایی اثر می گذارد.

تورم ناشی از فشار تقاضا هم همان رشد تقاضاست که منجر به رشد قیمت می گردد. در یک ماه اخیر به علت مناسب های مختلف اندازه تقاضا در بازار مصرف رشد کرد. همین رشد هم منجر به رشد قیمت شد.

کاهش فراوری در دی ماه

داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد، اندازه فراوری گوشت قرمز در کشتارگاه های رسمی کشور در دی1401 نسبت به ماه قبل در حدود 18 درصد افت داشته است. این رقم نسبت به ماه مشابه سال گذشته افت 21 درصدی را نشان می دهد. اما اندازه فراوری گوشت در دی 1401 نسبت به ماه مشابه سال 1400 برای گوسفند و بره 13 درصد و برای گاو و گوساله 28 درصد است.

شرایط کشتارگاه ها

اندازه فراوری گوشت قرمز در کشتارگاه های کشور در ماه دی، بر مبنای وزن لاشه های کشتار شده بیش از 41 تن بوده است. از این اندازه وزنی لاشه ها، اندازه قابل مصرف گوسفند و بره ذبح شده در ماه دی، 862 هزار لاشه بوده است. وزن این لاشه ها 673/16 تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت داشته؛ در این مدت وزن لاشه ها افتی 12 درصدی نموده است. استان تهران با 180 هزار لاشه بیشترین تعداد، و استان اصفهان با 982/2 تن بیشترین وزن را در این ماه به خود اختصاص داده اند.

طبق اعلام مرکز آمار در مقطع مورد آنالیز تعداد لاشه های قابل مصرف گاو و گوساله ذبح شده هم نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش قابل توجهی نموده است. تعداد لاشه های گاو و گوساله در دی ماه 1401 به وزن 702/20 تن بوده است که این تعداد در ماه مشابه سال 1400 وزنی برابر 784/28 تن داشته است. یعنی افتی 25 درصدی داشته است.

داده های موجود نشان می دهد، در میان استان های مختلف، استان تهران با 17 هزار لاشه به وزن 2،985 تن بیشترین تعداد و وزن را در این ماه به خود اختصاص داده است. آمار های مرکز آمار بیانگر این است که تعداد لاشه های قابل مصرف بز و بزغاله ذبح شده در ماه دی نیز افت نموده است. در دی ماه امسال 184 هزار لاشه به وزن 2،795 تن ذبح شده است. اندازه افت لاشه ها به لحاظ وزنی نسبت به ماه مشابه سال قبل 6 درصد گزارش شده است. در میان استان های کشور، استان اصفهان با 40 هزار لاشه به وزن 568 تن بیشترین تعداد و وزن را در این ماه به خود اختصاص داده است.

بازار فراموش شده

قیمت گوشت قرمز در فصول اخیر جهشی قابل توجه پیدا نموده و در پاییز امسال با رشد 47 درصدی به کیلویی 214 هزار تومان به صورت میانه رسید و مشاهدات میدانی نشان می دهد که این مسیر در زمستان نیز رو به افزایش بوده است. آنالیز ها حاکی از این است که عمده تغییرات و رشد قیمت در این کالا ناشی از افزایش هزینه های فراوری است. فائو پیش تر در گزارش سال 2021-2020 سرانه مصرف گوشت قرمز ایرانی ها را زیر 12 کیلوگرم اعلام نموده بود.

براساس اعلام این نهاد بین المللی در سال 1399، سرانه مصرف گوشت قرمز و سفید در دنیا 41 کیلوگرم بوده که براساس آن در میان 196 کشور دنیا، رتبه ایران 98 است. رتبه ای که به باور کارشناسان در امسال مجددا افت نموده است. بعضی کارشناسان سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر ایرانی را حدود 6 کیلوگرم اعلام می نمایند. اما یک منبع مطلع به اکوایران گفته بود که این آمار کمتر از 6 کیلوگرم است.

یک کارشناس دیگر مطرح نموده بود، سرانه گوشت قرمز برای سه دهک فرودست جامعه 3 کیلوگرم است. پیش بینی می گردد، باتوجه به تورم خوراکی ها در ماه های اخیر به ویژه ماه گذشته این ارقام کمتر هم شده است.