ثبات کیفی خودرو؟ - مجله ایرکا

دنیای اقتصاد در ادامه نوشت: طبق این گزارش، سطح کیفی خودرو های داخلی در هفتمین ماه سال و نسبت به ماه قبل از آن، تغییر خاصی را به خود نمی بیند. اگرچه عدم تغییر کیفی ماهانه خودرو ها موضوع عجیبی به شمار نمی رود، اما مرور گزارش های قبلی طی دو سال و نیمی که از تحریم صنعت خودروی کشور گذشته، نشان می دهد خودرو ها افت کیفی چشمگیری را تجربه نکرده اند. این موضوع از دو جهت مورد تردید افکار عمومی است. نخست اینکه رضایت عمومی از خودرو های تولیدی دوران تحریم احساس نمی شود و بخشی از شهفرایندانی که در این مدت خودروی داخلی صفر کیلومتر خریداری کرده اند، از کیفیت آن ها راضی نیستند.

هرچند واردات و ذخایر قطعات در فاصله سه ماهه خروج آمریکا از برجام تا آغاز تحریم خودروسازی، برای مدتی کیفیت خودرو های داخلی را از افت مصون نگه داشت، با این حال ذخایر موردنظر در همان سال 97 (سال آغاز تحریم) به اتمام رسید و قطعاتی احتمالا با سطح کیفی پایین تر جانشین آن ها شدند. در این شرایط، طبیعی است که کیفیت خودرو ها نیز افت کند، موضوعی که بسیاری از مشتریان آن را تایید کرده اند.

مساله بعدی اینکه افکار عمومی، عدم تغییر کیفی خودرو ها را با توجه به تحریم های سختگیرانه علیه صنعت خودروی کشور، نمی پذیرد. تحریم سبب شده ارتباط با شرکت های خارجی به خصوص تامین کنندگان مختل و حتی در مواردی قطع شود، بنابراین بیشتر قطعات تامینی در حدود دو سال گذشته، غیر اصل و از منابع فرعی بوده اند. این موضوع، کیفیت قطعات و به تبع آن سطح کیفی خودرو های داخلی را زیر سوال برده و از همین رو خیلی ها آمار های منتشره مربوط به کیفیت خودرو ها را باور ندارند. جدا از این دو مساله، اما نرخ گذاری دستوری نیز به احتمال فراوان بر سطح کیفی خودرو های داخلی در دوران تحریم اثر منفی گذاشته است.

در این دوران، هزینه تولید خودروسازان صعود کرد، اما به ادعای شرکت های خودروساز، شورای رقابت (مرجع مشخص قیمت خودرو) اجازه رشد نرخ کارخانه ای محصولات را متناسب با هزینه های تولید نداده است. گفته می شود این موضوع که به کمبود نقدینگی در خودروسازان منجر شده، اثر منفی روی کیفیت قطعات ساخت داخل گذاشته است. طبق شنیده ها، خودروسازان با توجه به عدم تناسب بین هزینه تولید و قیمت محصولات، قطعه سازان را بابت کاهش هزینه و تولید ارزان تر قطعات تحت فشار می گذارند و این موضوع در نهایت به افت کیفی قطعات داخلی و به تبع آن، خودرو ها منجر می شود.

شرکت بازرسی، اما در سال های دورتر، جزئیات کیفی خودرو ها را منتشر می کرد، جزئیاتی که با توجه به آن ها می شد به افت و خیز کیفیت محصولات صنعت خودروی کشور پی برد. این جزئیات، مواردی مانند سیستم تعلیق، ترمز، بدنه، رنگ و تزئینات داخلی و خارجی را در بر می گرفت که برای هر کدام از آنها، امتیازی لحاظ می شد.

با توجه به این روش، شهفرایندان نمرات منفی خودرو ها را در گزارش های ماهانه با یکدیگر تطبیق می دادند و از افت و خیز کیفی محصولات تولیدی مطلع می شدند؛ بنابراین اگر مشتری خواهان خرید یک خودرو بود، با اطلاع از جزئیات کیفی همه محصولات می توانست انتخاب بهتری داشته باشد، این در حالی بود که با دستور وزارت صنعت، معدن و تجارت، انتشار جزئیات کیفی خودرو ها مدت هاست متوقف شده و شرکت بازرسی تنها به اعلام ستاره بندی آن ها اکتفا می کند. در این گزارش ها، شهفرایندان فقط درباره تعداد ستاره های کیفی خودرو ها اطلاع کسب می کنند، اما در جریان جزئیات کیفی قرار نمی گیرند.

چندی پیش یکی از مسوولان شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران به دنیای اقتصاد خبر داد که مقدمات انتشار دوباره جزئیات کیفی خودرو ها فراهم شده و در این مورد، رایزنی هایی با وزارت صمت در حال انجام است. به گفته وی، اگر وزارت صمت با این موضوع موافقت کند، گزارش های کیفی با شکل و شمایل کامل تری در اختیار عموم قرار خواهند گرفت. البته شرکت بازرسی جزئیات کیفی را همواره تهیه می کنند و در اختیار خودروسازان و وزارت صمت می گذارد، اما فعلا اجازه رسانه ای کردن آن ها را ندارد.

جزئیات کیفی خودرو ها در مهر

طبق گزارشی که شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران منتشر کرده، ارزیابی خودرو ها در مهر، به همان سبک و سیاق ماه های قبل بوده، منتها در مدل های مورد بررسی، دو تفاوت در مقایسه با شهریور به چشم می آید. طبق گزارش منتشره 31 خودروی داخلی در مهر امسال مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته اند که هیچ کدام در مقایسه با آمار شهریور، تغییری از حیث تعداد ستاره ها به خود ندیده اند.

شرکت بازرسی طبق روال گذشته، خودرو های تحت ارزیابی را در چند دسته قیمتی مورد ارزیابی قرار داده، هرچند البته مشخص نیست محدوده قیمتی خودرو ها برای هر دسته چقدر در نظر گرفته شده است. از جمع 31 خودروی مورد ارزیابی، اما 25 محصول که بیش از 80 درصد کل را تشکیل می دهند، حائز سه ستاره کیفی شده اند. این آمار نشان می دهد بیشتر خودرو های تولید داخل در سطح سه ستاره به تولید می رسند، بنابراین کیفیتی نسبتا متوسط دارند.

جدول کیفی خودرو ها در مهر، اما سه محصول چهار ستاره را نیز در خود جای داده که شامل پژو 207، هایما اس 7 اتومات و دناپلاس می شوند. همچنین تنها دو خودروی دو ستاره در جمع محصولات تحت ارزیابی در مهر، به چشم می آید که ام وی ام ایکس 33 مونتاژی بخش خصوصی و پژو 405 تولیدی سایت خراسان ایران خودرو نام دارند.

31 خودروی تحت ارزیابی کیفی در مهر، اما در حالی در چند دسته قیمتی جای گرفته اند که مشخص نیست ملاک، قیمت بازار آن ها است یا نرخ کارخانه ای شان. در این بین، شلوغ ترین گروه، دسته قیمتی چهار است که در آن، بیشتر محصولات سه خودروساز بزرگ و وابسته به دولت به چشم می آیند و همه آن ها بین دو تا چهار ستاره کیفی را به دست آورده اند.

پژو 207 و دنا پلاس تنها چهار ستاره های این گروه به شمار می فرایند و پژو 405 تولید خراسان نیز تک عضو دو ستاره گروه موردنظر است. دیگر اعضای گروه قیمتی چهار را نیز خانواده پژو 206 هاچ بک، پژو 206 صندوقدار، دنای معمولی، رانا، پارس اتومات تولید سایت کرمانشاه ایران خودرو، پژو پارس تولید سایت فارس، پارس تولید سایت مازندران، سورن، پژوپارس تولید سایت خراسان، پارس تولید سایت مرکزی ایران خودرو، پژوپارس معمولی سایت کرمانشاه، پارس تولید سایت سمنان و سمند تولید سایت تبریز تشکیل می دهند.

جدول اعلامی از سوی شرکت بازرسی، اما یک گروه تک عضو را نیز به خود می بیند که تیگو7 چینی در آن جا خوش کرده است. این محصول که در دسته قیمتی یک واقع شده است، اخیرا قیمت آن توسط شرکت مونتاژکننده اش در ایران (مدیران خودرو) تا نزدیکی های یک میلیارد تومان بالا رفت. با وجود این قیمت نجومی، تیگو 7 تنها سه ستاره کیفی به دست آورده، آن هم در حالی که برخی خودرو های ارزان تر از آن، چهار یا حتی پنج ستاره کیفی را به خود می بینند.

در دسته قیمتی دو نیز، اما هشت محصول به چشم می آید که منهای پژو 2008 ایران خودرو، سایر اعضای گروه را مونتاژی های چینی تشکیل می دهند. 2008 در ارزیابی کیفی شهریور غایب بود که دلیل آن احتمالا تیراژ پایین آن بوده است. این محصول تنها خودروی تک ستاره تولید داخل به شمار می رود که البته به احتمال فراوان تا چندی دیگر مونتاژ آن متوقف خواهد شد.

2008 محصول قرارداد مشترک ایران خودرو و پژو به شمار می رود که با وجود خروج خودروساز فرانسوی از ایران به دلیل تحریم، مونتاژ آن ادامه یافت. با این حال با توجه به اتمام ذخایر قطعات پژو 2008، این محصول تا چندی دیگر با ایران خودرویی ها وداع خواهد کرد. البته این امکان وجود دارد که با احیای توافق هسته ای و برجام، پژو به ایران برشود و مونتاژ 2008 ادامه پیدا کند. اما هم گروه های 2008 را در حالی محصولات چینی تشکیل داده اند که در این بین، مونتاژ هایما اس 7 اتومات در ایران خودرو به دلیل تحریم ها انتها یافته است.

این محصول توانسته در ارزیابی کیفی مهر چهار ستاره خود را حفظ کند. پس از هایما اس 7، رده های سوم تا هفتم دسته قیمتی دو را به ترتیب جک اس 5، جک اس 3، تیگو5، بیسو و آریزو 5 (که در ارزیابی کیفی شهریور غیبت داشت)، به خود اختصاص داده اند.

در نهایت، اما گروه قیمتی دیگر نیز شش محصول را در خود جای داده است که همه به سایپا و پارس خودرو تعلق دارند. این خودرو ها که شامل کوییک معمولی، کوییک آر، تیبا 2 پلاس، تیبا2، تیبای معمولی و ساینا می شوند، همه سه ستاره کیفی به دست آورده اند، بنابراین در مقایسه با ارزیابی قبلی هیچ تغییری از حیث ستاره بندی نکرده اند.